مسؤولیت مدنی دولت در قبال بیماری‌های واگیر (بررسی موردی: کوویدـ19)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

با توجه به شیوع ویروسی از خانواده کرونا به نام کوویدـ19، که منجر به ابتلای میلیون‌ها نفر و مرگ هزاران تن در جهان گردیده، موضوع امکان یا عدم امکان مسؤولیت مدنی دولت در قبال بیماری‌های واگیر به عنوان یک پرسش جهانی مطرح شده است. این بحث از جمله ناشی از توانایی‌ها و اختیاراتی می‌باشد که در انحصار دولت می‌باشد. اعتقاد بر این است که دولت متعارف می‌تواند با توسط به اقتدار و اختیاراتی که دارد تا حدود زیادی از شیوع بیماری‌های واگیر پیشگیری کند و در صورت سهل‌انگاری در انجام وظایف و تکالیف خود باید مسؤول جبران خسارات وارده به زیان‌دیدگان باشد.
مستندات قانونی متعدد و در عین حال مبهمی برای اثبات اصل تکلیف دولت در قبال بیماری‌های واگیر در قوانین و مقررات داخلی و بین‌المللی وجود دارد که با تکیه بر آنها و مبانی حقوقی و گاه فلسفی، باید بررسی شود که هدف مسؤولیت مدنی دولت در قبال بیماری‌های واگیر چیست؟ پس از آن، در این مقاله، نحوه احراز رابطه سببیت و قلمرو مسؤولیت مدنی دولت در قبال بیماری‌های واگیر مورد بررسی قرار می‌گیرد. بررسی مبانی مطرح در مورد مسؤولیت مدنی در قبال بیماری‌های واگیر نیز موضوع دیگری است که این مقاله بدان می‌پردازد و اثبات می‌شود که مبانی سنتی در این راستا کارآمدی لازم را ندارند و باید، با تکیه بر بنیان‌های فلسفی تحول قواعد مسؤولیت مدنی به دنبال راهبردهای دیگری برای مکلف ساختن دولت در پیشگیری از شیوع بیماری‌های واگیر و نیز پرداخت هزینه‌های درمانی مبتلایان و جبران خسارات وارده به زیان‌دیدگان بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Government Civil Liability for Infectious Diseases (Case Study: COVID-19)

نویسنده [English]

  • Mostafa Elsan
دانشیار دانشگاه شهیدبهشتی
چکیده [English]

Due to the outbreak of a virus from the Corona family called COVID-19, which has led to millions of infections and thousands of deaths worldwide, the question of the possibility or impossibility of civil liability of the government for infectious diseases has been raised as a global question. This debate stems from the capabilities and powers that are monopolized by the government. It is believed that a reasonable government can largely prevent the spread of infectious diseases by exercising its authority and legal power and if the government is negligent in performing its duties and responsibilities, it should be responsible for compensating the victims (damaged persons).
There is a lot of, but at the same time, vague legal provisions to support the government's liability for diseases in domestic and international law and regulations. Relying on them and the legal and sometimes philosophical foundations, it should be discussed that what is the purpose of the government's civil liability for infectious diseases? In this paper, the relationship between causation and the scope of civil liability of the government for infectious diseases is examined.
This study is based on the principles, rules, and limitations of the elements of civil liability and then, practical and executive solutions for our country's legal system are presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Infectious Diseases
  • Civil Liability
  • Prevention
  • Compensation
منابع:
السان، مصطفی، مسؤولیت مدنی در قبال حوادث طبیعی (بررسی تطبیقی مبانی، محدودیت‌ها و رویه قضایی با تأکید بر زلزله)، دوفصلنامه پژوهشهای حقوقی (شهر دانش)، سال هشتم، شماره 16، پاییز و زمستان 1388.
السان، مصطفی، نظریه مسؤولیت مدنی دولت در قبال حوادث طبیعی، فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست دانشگاه علامه طباطبایی، سال دهم، شماره 24، بهار و تابستان 1387.
حسینی، سیدمحمد، مسئولیت تبعی دولت در جبران ضرر‌‌های بلاجبران وارده به شهروندان، فصلنامه تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی، دوره 8، شماره 28، تابستان 1394.
خسروی، حسن، تئوری نمایندگی در پرتو فلسفه سیاسی و حقوق عمومی، مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهیدبهشتی، دوره 21، شماره 83، پاییز 1397.
زرگوش، مشتاق، مسئولیت مدنی دولت، جلد دوم: قواعد عمومی، مبانی و اصول، چاپ اول، انتشارات میزان، تهران 1389.
فخارطوسی، جواد، عدالت علوی در گردآوری و هزینه‏سازی بیت‏المال، نامه مفید، سال 7، شماره 27، 1380.
قانون اجازه الحاق دولت .. ایران به میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی -اجتماعی و فرهنگی (‌مصوب 17/02/1354).
‌قانون اجازه الحاق دولت ایران به سازمان بهداشت جهانی (مصوب 01/03/1327).
کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، الزامات خارج از قرارداد، جلد اول مسؤولیت مدنی، جاپ دوم، نشر دانشگاه تهران، تهران 1378.
کاشانی، جواد، مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای مسئولیت به طرفیت دولت، دو فصلنامه دیدگاههای حقوق قضایی، شماره 73 و 74 ، بهار و تابستان 1395.
Barnes, Beth A, Negligence, Medical Malpractice, Vicarious Liability, or Patient Responsibility: Who Should Pay When a Patient Contracts MRSA from a Healthcare Facility? Indiana Law Review, Vol. 7, 2010.
El Menyawi, Hassan, Public Tort Liability: Recommending an Alternative to Tort Liability and No-Fault Compensation, Global Jurist Advances, Volume 3, Issue 1, Article 1, 2003.
Knudsen, Sanne H., The Long-Term Tort: In Search of a New Causation Framework for Natural Resource Damages, Northwestern University Law Review 108, no. 2, Winter 2014.
Palakos, George. On the Necessity of the Interconnection between Law and Morality, Ratio Juris, Vol. 18 No. 1 March 2005.
Peczenik, Aleksander, Can Philosophy Help Legal Doctrine? Ratio Juris, Vol. 17 No. 1 March 2004.
Rabin, Robert L, Environmental Liability and the Tort System [comments] Rethinking Tort and Environmental Liability Laws, Houston Law Review, Vol. 24, Issue 1, January 1987.
Robertson, David W. The Common Sense of Cause in Fact, Texas Law Review, Vol. 75, , 1997.
Sebok, Anthony J. The fall and Rise of Blame in American Tort Law, Brookline Law Review, Vol. 68, No. 4, 2003.
Sen, Amartya. Elements of a Theory of Human Rights, Philosophy & Public Affairs, Vol. 32, No.4, 2004.
Tebbit, Mark. Philosophy of Law: Introduction, Rutledge, USA 2000.
U.S. v. Montrose Chemical Corp. of California. United States Court of Appeals, Ninth Circuit. Mar 21, 1995. 50 F.3d 741 (9th Cir. 1995).
Urbina, Sebastian, What Is Legal Philosophy? Ratio Juris, Vol. 18, No. 2, June 2005.
Wenar, Leif, the Nature of Rights, Philosophy & Public Affairs, Vol. 33, no. 3, 2005.