نقش اضطرار در رفع تکلیف قانونی حضانت کودکان و حق ملاقات در شرایط پاندمی کووید 19

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

چکیده:
نگاهداری کودکان حق و تکلیف ابوین آنان است، لیکن این اختیار دارای وجهی تکلیفی قوی‌تری نیز هست تا جایی که بر مدار مصلحت کودک خواهد بود و در شرایطی از قبیل انتشار ویروس‌های همه‌گیری مانند کووید 19 که صحت جسمانی کودک به مخاطره می‌افتد دادگاه‌ها ملزمند با رعایت غبطه و مصلحت آنان تصمیمی اتخاذ نمایند که از آن طریق تمامت جسمی، صحت و سلامت کودکان تهدید و در مخاطره نیافتد.
این تصمیم به مقتضای آیات قرآنی از قبیل 173، بقره؛ 3 مائده؛ 119، انعام و 78 حج و حدیث رفع منقول از حضرت محمد(ص)؛ اعمال قواعدی از قبیل اضطرار، لاضرر و نفی عسر و حرج به عنوان نظریه‌های معین این حکم و بر اساس حقوق موضوعه و مهم اقتضای حکم عقل خواهد بود.
در مواد 1173 قانون مدنی، 41، 45، 54 قانون حمایت خانواده(1391) و ماده 23 آیین‌نامه اجرایی این قانون و ملاکات ماخوذه از مواد 17، 33، 36 و 42 رفع تکلیف حضانت و به تبع آن ملاقات هر یک از والدین آمده است؛ لکن با عنایت به اینکه قواعد زیرساختی این احکام، قواعدی امتنانی هستند این محدودیت‌ها اولا بصورت مدرج و به میزان ضرورت اعمال خواهند شد، تا جایی که با رفع خطرات ناشی از بیماری و اصلاح شرایط حاضر انتشار کووید 19 اعاده به وضع سابق خواهد شد.

واژگان کلیدی:
اضطرار، لاضرر، حضانت و ملاقات، کودک، کووید 19.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The role of emergency in resolving the legal obligation of child custody in the context of the Covid pandemic 19

نویسنده [English]

  • Mohammad Roshan
Fundamental search
چکیده [English]

Abstract

Child Custody is a parent's right and duty, but the best interests of the child is a basic consideration in all decision specially in emergency conditions. In the situations such as Covid-19 pandemic, which endangers the child's physical health, courts are required to consider the child’s interest in making decision in some extent, does not threaten and endanger the child's physical integrity, health and wellbeing.
This approach is in accordance with Quranic verses such as Al-Baqarah/173, Al-Maaida/3, Al-An’aam/119 and Al-Hajj/78 and the Hadith (Rafa’) quoted from Prophet Muhammad (PBUH), and some rules such as Compulsion (ezterar), prohibition of determent (La zarar), denial of distress and hardship (osr -o- haraj), and it is based on statute law and common sence, too.
In the Civil Code (article 1173), Family Protection Law (1391) (atticles 41, 45 and 54), the executive regulations of this law (article 23) and as it understood of some critrians in articles 17, 33, 36 and 42, the custody right and consequently the visitation of each parent may be cancelled in emergency condition. However, such limitations will be applied in a graduated manner and based on the neccesity, and by eliminating the risks of the disease, the condition will be restored to its former state.


Keywords: Emergency conditon, prohibition of determent (la zarar), custody, visitation, child, Covid-19.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emergency conditon- (la zarar)
  • custody
  • child
  • Covid-19
منابع
کتاب:
قرآن کریم 
1. انصاری، مرتضی؛ فرائدالاصول، قم: مجمع الفکرالاسلامی، چاپ 1، 1419ه. ق.
2. انصاری، مرتضی؛ مکاسب، قم: مجمع الفکرالاسلامی، چاپ 1، 1419 ه. ق.
3. حرعاملی، محمدبن حسن، تفصیل وسایل الشیعه فی تحصیل مسائل الشریعه، قم: آل البیت، 1414 ه. ق،ج 16.
4. حویزی، عبد علی؛ تفسیر نور الثقلین، بی جا، مطبعه العلمیه، 1383 ه. ق، ج 1، ص 130.
5. زمانی، محمدحسن و قیام الدین قمرالدین؛ بررسی تطبیقی مقاصد شریعت؛ مجله حبل‌المتین؛ دوره سوم، شماره ششم، بهار 1393، ص 30.
6. صدوق، ابوجعفر؛ خصال، قم: موسسه النشرالاسلامی جامعه مدرسین، 1403 ه. ق، ج 1، ص ۴۱۷.
7. صفایی، سیدحسین و اسدالله امامی، حقوق خانواده؛ 1390، چاپ 5.
8. عوده، عبدالقادر؛ التشریع الجنایی مقارنا بالقانون الوضعی، بی جا، دارالکاتب العربی، 2006، ج 1، ص 577.
9. کاتوزیان، ناصر؛ دوره حقوق مدنی خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، 1388، ج2، ش 380.
10. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الأنوار الجامعه لدررالاخبار الائمه الاطهار(ع)، بیروت: دار احیا التراث العربی، ج ۵،
11. محقق داماد؛ سید مصطفی؛ قواعد فقه بخش مدنی، تهران: انتشارات مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ 50، 1397.
12. مکارم شیرازی، ناصر؛ القواعد الفقهیه، قم: مدرسه الامام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، چاپ 4، 1416ق.
13. موسوی بجنوردی، سید محمد؛ مقالات اصولی، بی نا، بی جا، 1365، ص 86.
 
قوانین:
14. قانون مدنی
15. حمایت خانواده (1391).
16. حمایت از اطفال و نوجوانان (1399).
17. کنوانسیون حقوق کودک
18. آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت خانواده.
 
 
سایت: file:///C:/Users/SBU/Downloads/%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D9%87+%D8%A7%D8%B6%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%B1_1593201867.6402.pdf