مطالعه حقوق فرافردی: مبنایی برای دعاوی جمعی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشیار دانشگاه بوعلی سینا

3 دانشجوی دکترای دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

مشکلات ناشی از اقامه دعوای شخصی در مواردی که به تعداد کثیری از افراد جامعه ضرر وارد می‌شود، گاه باعث انصراف افراد از اقامه دعوا می‌گردد. یکی از راهکارهای حل چنین مشکلاتی استفاده از دعاوی جمعی است. این دعاوی با اعطای نمایندگی از جانب گروهی از زیان‌دیدگان به یک نفر، رسیدگی به دعاوی تعدادی از اشخاص که دعاوی مشابهی با زیان‌دیده دارند را در یک دعوای واحد، امکان‌پذیر می‌سازد. آمریکا با پذیرش دعاوی جمعی به‌عنوان مهد این دعاوی شناخته می‌شود. در کشورهای تابع نظام حقوقی رومی-ژرمنی  از جمله کشورهای اروپایی به دلیل تعارض این دعوا با برخی اصول و مبانی این نظام‌ها، دعاوی جمعی آمریکایی شناسایی نشده‌اند.گام نخست در قبول دعاوی جمعی، پذیرش و شناسایی حقوق جمعی یا گروهی یا حقوق فرافردی است. حق فرافردی موجودیتی مجزا از هر فرد یا گروهی از افراد دارد. این حق ضمن اینکه فردی نیست و بر افراد برتری دارد، صرفاً مجموعه‌ای از حقوق فردی محسوب نمی‌شود. در کشورهای عضو خانواده حقوقی رومی‌ـ ژرمنی، منظور از حق، عمدتاً حق فردی است. اما در نظام‌های کامن لا علاوه بر حق فردی، حق گروهی و فرافردی هم شناسایی شده است. از این حیث پذیرش دعاوی جمعی در نظام حقوقی آمریکا بر خلاف نظام حقوقی رومی-ژرمنی با مخالفت‌های مبنایی مواجه نشده است. بی‌تردید شناسایی و درک صحیح مبانی دعاوی جمعی و مطالعه عواملی که ضرورت پذیرش این دعاوی را در نظام‌های حقوقی دیگر ایجاد کرده، می‌تواند برای نظام حقوقی ایران که در این عرصه مقرراتی ندارد، راهگشا باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

1

نویسنده [English]

  • NAHID SAFARI 3
3 دانشجوی دکترای دانشگاه بوعلی سینا
الف) فارسی
. 1. بیکس، برایان؛ فرهنگ نظریه حقوقی، ترجمه محمد راسخ و همکاران، تهران، نشر نی، 1389
. 2. جعفری لنگرودی، محمد جعفر؛ ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش، 1386
. 3. جعفری لنگرودی، محمد جعفر؛ مقدمه عمومی علم حقوق، تهران، گنج دانش، 1387
. 4. حیاتی، عباس؛ مقدمه علم حقوق، تهران، میزان، 1388
پژوهش « رویکرد نظری به مفهوم حق نسل سوم » ؛ 5. راسخ، محمد و عامری، فائزه
.(193- 1392 ، ش 39 ، (ص 167 ، حقوق عمومی، دوره 15
. 6. راسخ، محمد؛حق و مصلحت 2، چ 1، نشر نی، تهران، 1392
7. غفاری فارسانی، بهنام؛ شیوه های خاص رسیدگی به دعاوی ناشی از نقض حقوق
. مصرف کنندگان در مراجع قضایی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوه شهای بازرگانی، 1389
. 8. کاتوزیان، ناصر؛ فلسفه حقوق، ج 3، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1390
ب) عربی
. 9. اصفهانی، محمد حسین کمپانی؛ حاشیه کتاب مکاسب، چ اول، قم، انوار الهدی، 1418
10 . مامقانی، ملاعبداللّه بن محمد حسن؛ نهایه المقال فی تکمله غایه الآمال، قم، مجمع
. الذخائر الإسلامیه، 1350
11 . نایینی، میرزا محمد حسین غروی؛ منیه الطالب فی الحاشیه المکاسب، ج 1، تهران ،
. المکتبه المحمدیه، 1373
ج) لاتین
12. Anderson, Brian and Andrew Trask, The Class Action Play book, New
York, oxford university press,2010.
13. Baumgartner, Samuel P. «Class Actions and Group Litigation in
Switzerland »,Northwestern journal of international law and business, V
27, issue 2,2007,pp300-350.
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 75 مطالعه حقوق فرافردی: مبنایی برای دعاوی جمعی
294
14. Didier, Fredie, Class actions and collective defendant legal situations,
Civil Procedure Review, 2010,pp118-128.
15. Gidi, Antonio, «Class Actions in Brazil-A Model for Civil Law
Countries »,The American Journal of Comparative Law, Series 2006-A-
11, 2003,pp311-408.
16. Jones, Peter « Human Rights, Group Rights, and Peoples' Rights», The
Johns Hopkins University Press, Vol. 21, No. 1, 1999, pp 80-107.
17. Hensler, Deborah. R «Of Groups, Class Actions, and Social Change:
Reflections on From Medieval Group Litigation to the Modern Class
Action», UCLA Law Review, VOL 61, 2013, pp126-134.
18. Hutson, James, «The Emergence of the Modern Concept of a Right in
America », American journal of jurisprudence,V39.issue 1,article
8,1994,pp185-224.
19. Lyn Basset, Debra, «Constructing Class Action Reality », Byu Law
Review, issue 6, article 1,2006,PP 1414-1468.
20. Mulheron Rachael, The Class Action in Common Law Legal Systems: A
Comparative Perspective, Portland: Hart Publishing,2004.
21. Mattil, Peter & Desoutter, Vanessa, «Class Action in Europe:
Comparative Law and EC Law Considerations», Butterworths Journal of
International Banking and Financial Law, 2008, p 484-488.
22. Stuyck Jules et al., An Analysis and Evaluation of Alternative Means of
Consumer Redress Other than Redress through Ordinary Judicial
Proceedings, Final Report, Katholieke Universiteit Leuven, 2007.
23. Teitelbaum, Joshua C, «Allocation Rules and the Stability of Mass Tort Class
Action »,Georgetown University Law Center, Paper 1068.2012,p1-40 .
د) منابع الکترونیک
24. Dechert’s International Dispute Resolution Group, The Continuing Debate
on the Introduction of Class Actions in France, 2007 Available at :
فصلنامه تحقیقات حقوقی شماره 75 مطالعه حقوق فرافردی: مبنایی برای دعاوی جمعی
295
25. http://www.freeebooksgo.com/10/The-Continuing Debateon-
the-Introduction-of-Class-Actions-in.html
26. Janet Couper, Alexander, An Introduction to Class Action Procedure in
the United States, Presented Conference: Debates over Group Litigation
in Comparative Perspective Geneva, Switzerland, July 21-22, 2000,
Available at :
27. https://law.stanford.edu/publications/an-introduction-to-classaction-
procedure-in-the-united-states/
28. Carla Calvo Mañosa, «Goup Rights and individual rights: Can they
coexist? » Reseach Fellow,report ,2014 available at:
29. http://erpic.org/rule-of-law-and-democracy-2/
30. Rubenstein, William B, Understanding the Class Action Fairness Act of
2005,UCLA Program on Class Actions, UCLA School of Law –
Program on Class Actions, 2005, available at :
31. http://www.classactionprofessor.com/cafa-analysis.pdf
32. Peter, Jones. Group Rights, Entry in the Stanford Encyclopedia of
Philosophy, 2008, available at: http://plato.stanford.edu/ entries/rightsgroup